Strategia działań wychowawczych i zapobiegawczych oraz interwencyjnych
wobec dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem
w Szkole Podstawowej im. L. Wawrzyńskiej w Witoszowie Dolnym
Podstawa prawna:
Szkoła opracowuje zgodnie ze statutem strategię działań wychowawczych i zapobiegawczych oraz interwencyjnych wobec dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem, która uwzględnia w szczególności:
I. Systematyczne prowadzenie w środowisku szkoły edukacji prozdrowotnej,
promocji zdrowia psychicznego i zdrowego stylu życia wśród dzieci i młodzieży, rodziców oraz nauczycieli.
W Szkole Podstawowej w Witoszowie Dolnym systematycznie prowadzona jest edukacja prozdrowotna, promocja zdrowia psychicznego i zdrowego stylu życia. Działania w tym zakresie prowadzone są w ramach realizacji:
- Szkolnego Programu Wychowawczego
- Programu Profilaktyki
- zajęć edukacyjnych – zgodnie z obowiązującą podstawą programową
- konkursów z zakresu edukacji prozdrowotnej
- współpracy z: pielęgniarką szkolną, Powiatową Stacją Sanitarno-Epidemiologiczną, Poradnią Psychologiczno – Pedagogiczną, Komendą Powiatową Policji, Sądem Rejonowym III Wydział Rodzinny i Nieletnich, Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej, Ośrodkiem Interwencji Kryzysowej
- godzin wychowawczych
- imprez sportowych i rekreacyjnych
- akcji informacyjnych w ramach realizacji programów profilaktycznych
- zebrań z rodzicami
- spotkań indywidualnych i grupowych z pedagogiem szkolnym oraz pielęgniarką szkolną
- spotkań ze specjalistami w zakresie profilaktyki zdrowotnej
- wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli.
II. Opracowanie metod i form rozwijania działalności informacyjnej.
Działalność informacyjna obejmuje upowszechnianie wśród dzieci, rodziców i nauczycieli wiedzy na temat:
- szkodliwości środków lub substancji, których używanie łączy się zagrożeniem bezpieczeństwa i zdrowia oraz może prowadzić do uzależnień
- dostępnych form pomocy uczniom zagrożonym uzależnieniem
- możliwości rozwiązywania problemów powodujących powstawanie uzależnień
- skutków prawnych związanych z naruszeniem ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.
Upowszechnienie tej wiedzy następuje poprzez:
- realizowanie konkursów i akcji profilaktycznych na terenie szkoły
- motywowanie uczniów do udziału w pozaszkolnych imprezach, akcjach i konkursach
o tematyce profilaktycznej
- opracowywanie gazetek o tematyce profilaktycznej
- wykorzystanie filmów o tematyce profilaktycznej
- rozmowy indywidualne i grupowe z uczniami mające na celu przekazywanie informacji na temat zagrożeń związanych ze środkami psychoaktywnymi
- przeprowadzanie zajęć o tematyce profilaktycznej przez przedstawicieli Policji i Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej
- edukację rodziców
- opracowywanie i udostępnianie materiałów informacyjnych dotyczących zagadnień profilaktycznych dla uczniów, rodziców i nauczycieli
- edukację nauczycieli – przekazywanie informacji na temat szkoleń i warsztatów
oraz zapraszanie specjalistów na szkolenia rady pedagogicznej.
III. Określenie zadań wszystkich pracowników szkoły w zakresie pomocy dzieciom i młodzieży, zagrożonych uzależnieniem
1) Dyrektor szkoły:
a) realizuje zadania wynikające ze Statutu Szkoły
b) monitoruje i odpowiada za realizację strategii działań wychowawczych, zapobiegawczych
i interwencyjnych
c) na bieżąco informowany jest przez wychowawców, nauczycieli i innych pracowników szkoły o podejmowanych przez nich działaniach wynikających z realizacji strategii
d) podejmuje stosowne decyzje tak, aby każda interwencja była przeprowadzona
z zachowaniem praw uczniów, jak i ich rodziców.
2) Nauczyciele i wychowawcy klas:
a) realizują działania profilaktyczne i interwencyjne określone w Szkolnym Programie Wychowawczym, Programie Profilaktycznym oraz w Planach Pracy Wychowawcy Klasowego
b) systematycznie prowadzą edukację prozdrowotną, promocję zdrowia psychicznego i zdrowego stylu życia wśród uczniów na godzinach wychowawczych, na zajęciach pozalekcyjnych, kołach zainteresowań
c) realizują zagadnienia dotyczące zapobiegania narkomanii w ramach przedmiotów, których podstawy programowe uwzględniają te zagadnienia
d) uczestniczą w kursach, szkoleniach i konferencjach z zakresu profilaktyki uzależnień i innych problemów młodzieży oraz sposobów podejmowania wczesnej interwencji w sytuacjach zagrożenia uzależnieniem
e) wykorzystują zdobytą wiedzę w pracy z dziećmi i ich rodzicami informując o szkodliwości środków i substancji, których używanie łączy się z zagrożeniem bezpieczeństwa oraz może doprowadzić do uzależnienia
f) organizują szkolenia z rodzicami uczniów o charakterze profilaktycznym, zapraszają specjalistów z zakresu tej tematyki
g) wychowawcy klas dokonują diagnozy sytuacji wychowawczej, przejawów zachowań ryzykownych uczniów swojej klasy oraz sytuacji życiowej rodzin dysfunkcyjnych
h) wychowawcy klas i nauczyciele współpracują z pedagogiem szkolnym oraz z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną, a także pielęgniarką szkolną w zakresie realizowania zagadnień profilaktycznych, wychowawczych i edukacji prozdrowotnej.
3) Pielęgniarka szkolna podczas pobytu na terenie szkoły:
a) udziela pierwszej pomocy przedmedycznej na terenie szkoły uczniowi, który wymaga takiej interwencji
b) wzywa pogotowie ratunkowe, jeśli wymaga tego stan zdrowia ucznia
c) powiadamia dyrektora szkoły o każdej interwencji w sytuacji, gdy stwierdzi, że uczeń jest pod wpływem alkoholu lub środków odurzających lub gdy zaistnieje potrzeba wezwania pogotowia ratunkowego
d) współpracuje z pedagogiem w sytuacjach kryzysowych, wymagających udzielenia uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej lub podejrzewa, że uczeń ma problemy zdrowotne spowodowane zaniedbywaniem stanu zdrowia lub złym odżywianiem.
IV. Współpraca z rodzicami w zakresie działań wychowawczych i zapobiegawczych, prozdrowotnych oraz interwencyjnych.
W trosce o prawidłowy rozwój uczniów na terenie szkoły podejmowanych jest szereg różnorodnych działań wychowawczych, zapobiegawczych, prozdrowotnych oraz interwencyjnych w związku z uzależnieniami oraz innymi sytuacjami zagrożenia. Składają się na nie następujące działania:
1) w ramach współpracy z rodzicami/opiekunami prawnymi w szkole organizowane są:
- klasowe zebrania (tzw. wywiadówki)
- konsultacje indywidualne z nauczycielem, wychowawcą klasy, pedagogiem szkolnym
- edukacja rodziców
- spotkania indywidualne i grupowe z rodzicami prowadzone przez specjalistów
- bieżąca współpraca – kontakt telefoniczny, korespondencja
- wspieranie rodziców w sytuacjach trudnych wychowawczo, pomoc w podejmowaniu działań mających na celu zapobieganie zagrożeniom
2) współpraca z rodzicami/opiekunami prawnymi wychowanków przyjmuje następujące formy:
- wymiany informacji dotyczących podstaw wychowanków w odniesieniu do uzależnień
- wspólne rozwiązywanie indywidualnych problemów, proponowanie rozwiązań, poradnictwo
- przekazywanie informacji dotyczących skutków prawnych związanych z naruszeniem prawa przez nieletnich i pełnoletnich wychowanków szkoły
- praca pedagogizacyjna z rodzicami dotycząca potrzeb rozwojowych dzieci i młodzieży, zagrożeń związanych z uzależnieniami, przebiegu rozwoju społecznego, dostępnych form pomocy specjalistycznej (w ramach spotkań z wychowawcami klas i ogólnych zebrań wszystkich rodziców)
- udostępnianie rodzicom informatorów, poradników i materiałów edukacyjnych
- zachęcanie rodziców do utrzymywania stałego kontaktu ze szkołą (wychowawcą, pedagogiem i nauczycielami przedmiotów)
- angażowanie rodziców do współpracy z nauczycielami w zakresie organizowania imprez szkolnych, wycieczek, dyskotek itp.
V. Aktywny udział dzieci i młodzieży w zajęciach profilaktycznych i w zajęciach umożliwiających, alternatywne wobec zachowań ryzykownych, zaspokajanie potrzeb psychicznych i społecznych.
Zajęcia profilaktyczne prowadzą:
- wychowawcy klas, w oparciu o plany wychowawcy klasy, w ramach godzin wychowawczych
- nauczyciele przedmiotów, których podstawy programowe uwzględniają zagadnienia dotyczące zapobiegania uzależnieniom, w ramach zajęć edukacyjnych
- nauczyciel realizujący wychowanie do życia w rodzinie
- nauczyciele prowadzący zajęcia pozalekcyjne, w tym zajęcia sportowe
- pedagog, prowadząc zajęcia profilaktyczne i realizując programy profilaktyczne.
VI. Dostosowanie treści i formy zajęć profilaktycznych do zachowań ryzykownych dzieci i młodzieży oraz stopnia zagrożenia.
Wybór przekazywanych wychowankom treści oraz stosowanych form pracy odbywa się zgodnie z ich wiekiem, możliwościami intelektualnymi oraz możliwościami percepcyjnymi. Podejmowane działania uwzględniają potrzeby danej grupy związane ze stopniem zagrożenia uzależnieniem oraz występującymi aktualnie zachowaniami ryzykownymi. Pod uwagę są brane między innymi następujące zagrożenia:
- zagrożenia wynikające z wagarowania
- zagrożenia związane z uzależnieniami
- zagrożenia wynikające z uczestnictwa w ruchu drogowym (w drodze do i ze szkoły)
- zagrożenia związane ze zjawiskiem przemocy i agresji (w szkole i poza nią)
- zagrożenia związane z nie higienicznym stylem życia (nadmierna ilość czasu spędzona przed komputerem)
- zagrożenia związane z niebezpieczeństwami występujące w Internecie.
Oceny sytuacji w tym zakresie dokonuje wychowawca klasy planując pracę wychowawczą i zapobiegawczą w danym roku szkolnym, uwzględniając informacje uzyskane od innych nauczycieli, wychowawców oraz pedagoga, dokonując okresowej oceny sytuacji wychowawczej w klasie i szkole.
Ponadto szkoła podejmuje działania zapobiegawcze poprzez różnorodność form i treści profilaktycznych, organizowanie akcji i imprez o charakterze profilaktycznym oraz zajęć z wychowawcą, pedagogiem szkolnym oraz funkcjonariuszami komendy powiatowej policji i kuratorami sądu rejonowego (bezpieczeństwo w ruchu drogowym, odpowiedzialność nieletnich za czyny karalne).
VII. Edukacja rówieśnicza.
W Szkole Podstawowej w Witoszowie Dolnym edukacja rówieśnicza realizowana jest przez nauczycieli – wychowawców współdziałających z przedstawicielami Samorządu Uczniowskiego. Formami działania w tym zakresie są między innymi:
-organizacja akcji charytatywnych
-organizowanie akcji dotyczących przeciwdziałania uzależnieniom i współudział
w imprezach szkolnych
- przygotowanie gazetek ściennych dotyczących problemów nurtujących dzieci i młodzież
- pomoc koleżeńską
- propagowanie zdrowego stylu życia poprzez udział w konkursach prozdrowotnych oraz
udział w zajęciach i zawodach sportowych
VIII. Sposób współdziałania pracowników szkoły ze Służbą Zdrowia i Policją w sytuacjach wymagających interwencji.
Współpraca z Policją:
- spotkania pedagoga, dyrektora z funkcjonariuszami Policji z Sekcji d/s Nieletnich,
- informowanie Policji o zdarzeniach występujących na terenie szkoły, mających znamiona przestępstwa, stanowiących zagrożenie dla zdrowia i życia uczniów oraz przejawach demoralizacji,
- współpraca w rozwiązywaniu trudnych sytuacji mających miejsce w szkole i poza nią
- organizowanie spotkań z zakresu profilaktyki dla uczniów i rodziców z udziałem funkcjonariuszy Policji,
- zgodnie z procedurami i metodami postępowania współpraca szkoły z Policją w sytuacjach zagrożenia dzieci i młodzieży przestępczością i demoralizacją, a w szczególności narkomanią, alkoholizmem i prostytucją.
Współpraca ze Służbą Zdrowia:
- pielęgniarka szkolna udziela pomocy w przypadkach nagłych zachorowań, zatruć, złego samopoczucia, urazów,
- podejmuje działania o charakterze profilaktycznym i informacyjnym, dotyczące zagrożeń uzależnieniami,
- informuje o zachowaniach ryzykownych i zachowaniach bezpiecznych a możliwością zarażenia się wirusem HIV,
-podejmuje również działania informujące dotyczące szkodliwości zażywania środków odurzających,
- rozwiązuje problemy szkolne, społeczne i zdrowotne z pedagogiem szkolnym,
- w przypadku nieobecności na terenie szkoły pielęgniarki, w razie konieczności, dyrektor lub wyznaczona osoba wzywa Pogotowie Ratunkowe.
IX. Współpraca z różnymi instytucjami, w szczególności organizacjami pozarządowymi, wspierającymi działalność szkół i placówek w zakresie rozwiązywania problemów dzieci i młodzieży.
Poza współpracą z Komendą Powiatową Policji w Świdnicy (dzielnicowi
i funkcjonariusze z Sekcji do Spraw Nieletnich), szkoła korzysta w realizacji swych statutowych zadań ze wsparcia następujących instytucji:
- Sąd Rejonowy III Wydział Rodzinny i Nieletnich w Świdnicy (kuratorzy zawodowi
i kuratorzy społeczni)
- Zespół Poradni Psychologiczno – Pedagogicznych w Świdnicy
- Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Świdnicy
- Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Świdnicy
- Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Świdnicy
- Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Świdnicy
X. Wspieranie dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem, rozwijanie ich poczucia własnej wartości oraz motywowanie do podejmowania różnych form aktywności, w tym aktywności pozaszkolnej, zaspokajających ich potrzeby psychiczne i społeczne, rozwijających zainteresowania i umiejętności psychospołeczne.
W ramach opieki psychologiczno – pedagogicznej uczniowie mają możliwość korzystania z pomocy nauczycieli, wychowawców klas i pedagoga szkolnego w celu rozwiązywania osobistych i rodzinnych problemów. Organizacja pracy szkoły zapewnia uczniom możliwość zaspokajania potrzeb psychicznych, społecznych a także rozwój umiejętności i zainteresowań. Wobec tych osób, u których zespół zjawisk psychicznych
i oddziaływań środowiskowych stwarza wysokie prawdopodobieństwo powstania zależności od środków uzależniających oraz wobec uczniów zagrożonych niedostosowaniem społecznym realizowane są następujące zadania z zakresu profilaktyki:
- diagnoza psychologiczna i pedagogiczna problemu, w tym diagnoza sytuacji rodzinnej
i szkolnej ucznia oraz jej monitorowanie
- indywidualne rozmowy z uczniami, opieka specjalistów szkolnych, organizowanie
i udzielanie pomocy psychologiczno – pedagogicznej
- umożliwienie uczniom wszechstronnego rozwoju podczas zajęć lekcyjnych oraz godzin
wychowawczych, których tematyka dostosowana jest do potrzeb uczniów
- spotkania i zajęcia o charakterze profilaktycznym i opiekuńczo - wychowawczym, budowanie poczucia własnej wartości poprzez wsparcie indywidualne uczniów i rozwijanie umiejętności psychospołecznych poprzez udział w organizowanych zajęciach terapeutycznych
- organizowanie zajęć pozalekcyjnych zapewniających uczniom możliwość rozwoju zainteresowań i aktywnego spędzania wolnego czasu, w tym związanych z realizacją pomocy psychologiczno – pedagogicznej, również akcje profilaktyczne, konkursy, koła zainteresowań czy zajęcia sportowe
- organizacja zajęć warsztatowych prowadzonych przez specjalistów szkolnych
oraz specjalistów z Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej
- osobiste wsparcie, w tym motywowanie do podejmowania form aktywności alternatywnych do wszelkiego rodzaju zachowań, mających związek z uzależnieniami lub demoralizacją
- współpraca z rodzicami (opiekunami prawnymi) w zakresie wymiany informacji, poradnictwo i konsultacje, podejmowanie działań wychowawczych oraz udzielania wsparcia rodzicom
- przekazywanie informacji dotyczących dostępnych form pomocy specjalistycznej
- nawiązywanie współpracy z instytucjami i organizacjami wspierającymi szkołę i rodzinę
- udzielanie uczniom wsparcia materialnego
- pomoc w rozwiązywaniu konfliktów z rówieśnikami (prowadzenie mediacji szkolnych
i działań interwencyjnych wobec uczniów – współpraca nauczycieli, dyrekcji i specjalistów szkolnych).
XI. Wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli w zakresie profilaktyki uzależnień i innych problemów dzieci i młodzieży oraz sposobu podejmowania wczesnej interwencji w sytuacji zagrożenia uzależnieniem.
Wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli (WDN) w naszej szkole uwzględnia tematykę profilaktyki uzależnień i odbywa się zgodnie z potrzebami szkoły
oraz wewnątrzszkolnym systemem doskonalenia zawodowego.
Zasadniczym celem podejmowanych w tym zakresie działań jest przygotowanie nauczycieli do realizacji zadań wynikających z Programu Profilaktycznego oraz Szkolnego Programu Wychowawczego, a służą temu różnego rodzaju szkolenia.
XII. Dokonywanie systematycznej oceny efektów podejmowanych działań wychowawczych i zapobiegawczych.
Członkowie Rady Pedagogicznej Szkoły Podstawowej w Witoszowie Dolnym systematycznie dokonują oceny efektów podejmowanych działań wychowawczych
i zapobiegawczych poprzez:
- ewaluację skuteczności realizacji Szkolnego Programu Wychowawczego i Programu Profilaktycznego
- modyfikację Szkolnego Programu Wychowawczego i Programu Profilaktycznego
- sporządzanie sprawozdań semestralnych i rocznych przez wychowawców poszczególnych klas
- analizę sytuacji wychowawczej oraz występujących problemów i zagrożeń zawartą
w sprawozdaniach sporządzonych przez pedagoga szkolnego
- pracę nad analizą bieżącej sytuacji wychowawczej oraz występujących problemów
i zagrożeń w Zespołach Wychowawczych
- pracę w zespołach do spraw udzielania uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej
- wyznaczanie kierunków dalszej pracy profilaktycznej oraz określanie zagadnień i zjawisk wymagających szczególnej uwagi
- współpracę nauczycieli i wychowawców mającą na celu planowanie kroków zaradczych oraz rozwiązywanie bieżących problemów związanych z nieprawidłowym zachowaniem uczniów
- analizę postaw poszczególnych uczniów przy wystawianiu ocen z zachowania
- modyfikację regulaminów szkolnych (wewnątrzszkolnej dokumentacji).
Za realizację Strategii odpowiedzialni są wszyscy pracownicy Szkoły Podstawowej
im. L. Wawrzyńskiej w Witoszowie Dolnym.
XIII. Procedury postępowania w sytuacjach szczególnych, zagrożeń związanych
ze środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi, z uwzględnieniem zadań osób podejmujących interwencje:
Działania interwencyjne nauczyciela:
1. W przypadku uzyskania informacji, że uczeń szkoły używa alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawia nierząd, bądź przejawia inne zachowania świadczące o demoralizacji:
obowiązku szkolnego.
W sytuacji, gdy uczeń w dalszym ciągu nie realizuje obowiązku szkolnego, dyrektor szkoły kieruje wniosek o wszczęcie egzekucji administracyjnej do organu egzekucyjnego, jakim jest właściwa gmina. Środkiem egzekucji administracyjnej obowiązku szkolnego jest grzywna, która może być nakładana kilkakrotnie, jednakże grzywny nie mogą przekroczyć łącznie sumy 10 000 zł (art. 15 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jednolity Dz.U. z 2002. 1015, z późn. zm.).
11.Procedury postępowania nauczycieli w sytuacjach zagrożenia poczucia bezpieczeństwa.
Nauczyciel bądź pracownik szkoły, który jest świadkiem agresywnego zachowania uczniów (bójka, pobicie) jest zobowiązany do:
12. Postępowanie nauczyciela w przypadku znalezienia na terenie szkoły broni, materiałów wybuchowych, innych niebezpiecznych substancji lub przedmiotów.
13. Materiały informacyjne na temat zachowań w przypadku zamachu terrorystycznego
Efektywność wszelkich działań ukierunkowanych na przeciwdziałanie aktom terroryzmu jest pochodną skuteczności służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo kraju i gotowości społeczeństwa do wspierania tych działań oraz wzajemnego zaufania i odpowiedzialności za wspólne dobro.
1) Informacje ogólne dotyczące terroryzmu
Terroryzm, to szeroki termin oznaczający użycie siły lub przemocy w stosunku do osób lub własności, w celu:
Skutki terroryzmu mogą obejmować znaczną liczbę ofiar, uszkodzenia budynków, zakłócenia w dostępie do podstawowych usług, takich jak: elektryczność, dostawy wody, opieka medyczna, telekomunikacja, komunikacja miejska.
W strukturach polskiej Policji funkcjonują pododdziały antyterrorystyczne i komórki minersko - pirotechniczne, specjalnie przygotowane do tego, aby zapobiegać i stawiać czoła atakom terroru.
Najgroźniejszym z możliwych aktów terrorystycznych jest zamach bombowy.
Specyfika zamachu bombowego polega na tym, że nie rozróżnia on "swoich" czy "obcych", natomiast broń palna jest skierowana przez terrorystę w konkretną osobę, porywa się określonego człowieka.
Ofiarą zamachu może stać się każdy, kto będzie przebywał w pobliżu miejsca wybuchu. Nie mają na to wpływu jego poglądy polityczne lub stan majątkowy. Ofiarą może stać się równie dobrze matka z dzieckiem na spacerze, emeryt czy też biznesmen wychodzący z banku.
W przypadku ataku terrorystycznego, szczególnie bombowego w większości przypadków ofiarami są ludzie, którzy nie maja nic wspólnego z działaniami politycznymi!
Zdarzają się przypadki, że podłożona bomba zostanie ujawniona przed eksplozją. Specjaliści posługują się w tym przypadku terminem "incydent bombowy".
Właściwe zachowanie w przypadku wstąpienia takiej sytuacji jest niezwykle ważne dla przebiegu zdarzenia, jego skutków i działania specjalistów policyjnych.
Informacji o zagrożeniu incydentem bombowym nie wolno bagatelizować ani lekceważyć.
ZAPAMIĘTAJ !
2) Symptomy wystąpienia zagrożenia incydentem bombowym.
Podstawową cechą terroryzmu jest to, iż nie ma wyraźnych znaków ostrzegawczych
o możliwości wystąpienia zamachu lub są one trudno dostrzegalne. Dlatego zwracaj uwagę na to co dzieje się w najbliższym otoczeniu, np. podczas zakupów, w podróży, podczas uczestnictwa w imprezach masowych, uroczystościach religijnych i innych miejscach publicznych, gdzie przebywa duża liczba ludzi.
Zainteresowania i uwagi wymagają:
Należy jednak pamiętać, że terrorysta nie zawsze musi wyróżniać się z tłumu szczególnym wyglądem.
O swoich spostrzeżeniach poinformuj: służby odpowiedzialne za bezpieczeństwo obiektu, Straż Pożarną lub Policję (telefony alarmowe - patrz punkt IV).
3) Jak postępować w sytuacjach zagrożenia incydentem bombowym.
Oto kilka rad, przygotowanych przez ekspertów z Biura Operacji Antyterrorystycznych Komendy Głównej Policji.
Możesz przygotować się na wypadek powstania tego typu zagrożenia w miejscach użyteczności publicznej:
Pamiętaj o tym, aby nie przyjmować od obcych osób żadnych pakunków, nie pozostawiać własnego bagażu bez opieki.
Jeżeli jesteś osobą, która dowiedziała się o podłożeniu ładunku wybuchowego lub ujawniła przedmiot niewiadomego pochodzenia, co do którego istnieje podejrzenie, że może on stanowić zagrożenie dla osób i mienia, powinieneś natychmiast ten fakt zgłosić:
Informacji takiej nie należy rozpowszechniać, gdyż jej przekazanie osobom trzecim, może doprowadzić do paniki i w konsekwencji utrudnić przeprowadzenie sprawnej ewakuacji osób z zagrożonego miejsca.
Zawiadamiając Policję staraj się podać następujące Informacje:
Ogłoszenie alarmu bombowego oraz procedury postępowania w czasie zagrożenia "bombowego".
Jak powinieneś zachować się po otrzymaniu informacji o podłożeniu lub groźbie podłożenia "bomby".
PODSUMOWUJĄC - PAMIĘTAJ
4) Informacja na temat telefonów alarmowych
999 - Pogotowie Ratunkowe
998 - Straż Pożarna
997 - Policja
14. Procedura postępowania w przypadku nadużywania przez uczniów mediów (nadmierne korzystanie z Internetu, cyberprzemoc, szkodliwe treści, niebezpieczne kontakty/grooming – uwodzenie poprzez sieć)
A. Procedura reagowania na zgłoszenia dotyczące nadużywania Internetu:
Pojęcie nadużywania sieci może dotyczyć różnych obszarów: gier internetowych, portali społecznościowych i komunikatorów, pornografii i cyberseksu, hazardu online.
By mówić o nadużywaniu Internetu, powinny być spełnione dwa kryteria:
1. czas i intensywność korzystania z sieci wymyka się spod kontroli, użytkownik spędza
w Internecie więcej czasu niż zamierzał, odczuwa nieodpartą potrzebę korzystania z sieci;
2. korzystanie z Internetu prowadzi do zaniedbywania innych aspektów życia, rodzi problemy na różnych płaszczyznach, powoduje cierpienie – uzależnionego lub osób z jego otoczenia.
Procedura reagowania na zgłoszenia dotyczące nadużywania Internetu:
bądź komputera nie wymaga powiadamiania sądu rodzinnego. Zgłoszenie sprawy do sądu rodzinnego jest jednak wskazane w przypadku gdy:
• rodzice dziecka odmawiają współpracy i nie kontaktują się ze szkołą, a uczeń nie zaprzestaje działań, które są dla niego krzywdzące i skutkują niewywiązywaniem się
z obowiązku szkolnego. W takiej sytuacji dyrektor szkoły powinien zwrócić się do sądu rodzinnego z wnioskiem o podjęcie odpowiednich środków wynikających z ustawy
o postępowaniu z nieletnimi.
7. Dokumentacja zgłoszenia (opis podjętych przez szkołę działań, np. kontakt z rodzicami, rozmowa z uczniem, zaproponowanie pomocy psychologicznej poza szkołą).
8. Monitorowanie sytuacji (kontakt z poszkodowanym dzieckiem i jego rodzicami, upewnienie się, czy nie jest np. potrzebne dalsze wsparcie; sprawdzanie, jak realizuje obowiązek szkolny, czy bierze udział we wszystkich zajęciach).
B. Procedura reagowania w szkole w sytuacji cyberprzemocy
Informacja o tym, że w szkole miała miejsce cyberprzemoc, może pochodzić z różnych źródeł. Osobą zgłaszającą fakt prześladowania może być poszkodowany uczeń, jego rodzice lub inni uczniowie – świadkowie zdarzenia, nauczyciele, pracownicy szkoły.
• Ustalenie okoliczności zdarzenia:
1. Jeśli wiedzę o zajściu posiada nauczyciel niebędący wychowawcą, powinien przekazać informację wychowawcy klasy, który informuje o fakcie pedagoga szkolnego i dyrektora.
2. Pedagog szkolny i dyrektor wspólnie z wychowawcą dokonują analizy zdarzenia
i planują dalsze postępowanie.
3. Pedagog ustala okoliczności zdarzenia i ewentualnych świadków oraz tożsamość sprawcy cyberprzemocy.
4. Zabezpieczenie dowodów:
1) Wszelkie dowody cyberprzemocy powinny zostać zabezpieczone i zarejestrowane. Należy zanotować datę i czas otrzymania materiału, treść wiadomości oraz, jeśli to możliwe, dane nadawcy (nazwę użytkownika, adres e-mail, numer telefonu komórkowego itp.) lub adres strony www, na której pojawiły się szkodliwe treści czy profil.
2) Takie zabezpieczenie dowodów ułatwia dalsze postępowanie dostawcy usługi (odnalezienie sprawcy, usunięcie szkodliwych treści z serwisu), ale również stanowi materiał, z którym powinny się zapoznać wszystkie zaangażowane w sprawę osoby: dyrektor i pedagog szkolny, rodzice, a wreszcie policja, jeśli doszło do złamania prawa.
3) Na etapie zabezpieczania dowodów cyberprzemocy i identyfikacji sprawcy można korzystać z pomocy nauczyciela informatyki.
1. Wielu sprawców cyberprzemocy posługuje się „skradzioną tożsamością”, wykorzystując telefony innych uczniów, profile w serwisach społecznościowych, ich konta pocztowe itp. do wysyłania wiadomości bądź zamieszczania krzywdzących materiałów. Trudności
z wykryciem „cyberagresora” mogą się pojawić również w sytuacji, gdy materiał przesyłany jest między telefonami komórkowymi drogą bezprzewodową lub wiadomości tekstowe na telefon wysyłane są z bramki internetowej.
2. W większości przypadków identyfikacja agresora nie jest zbyt trudna. Ofiary cyberprzemocy często potrafią wskazać sprawcę, którym najczęściej okazuje się być kolega ze szkoły, bądź przynajmniej mają przypuszczenie, kto może nim być.
3. Gdy ustalenie sprawcy nie jest możliwe, należy się skontaktować z dostawcą usługi w celu usunięcia z sieci kompromitujących lub krzywdzących materiałów. Do podjęcia takiego działania zobowiązuje administratora serwisu art. 14 Ustawy z dnia 18 lipca 2002 r.
o świadczeniu usług drogą elektroniczną.
4. W przypadku gdy zostało złamane prawo, a tożsamości sprawcy nie udało się ustalić, należy bezwzględnie skontaktować się z policją.
Gdy sprawca cyberprzemocy jest znany i jest on uczniem szkoły, pedagog szkolny pełniący
w szkole rolę koordynatora działań wychowawczych wobec uczniów wymagających szczególnej uwagi, powinien podjąć dalsze działania.
• celem rozmowy powinno być ustalenie okoliczności zajścia, wspólne zastanowienie się nad jego przyczynami i poszukanie rozwiązania sytuacji konfliktowej;
• sprawca powinien otrzymać jasny i zdecydowany komunikat o tym, że szkoła nie akceptuje żadnych form przemocy;
• należy omówić z uczniem skutki jego postępowania i poinformować o konsekwencjach regulaminowych, które zostaną wobec niego zastosowane;
• sprawca powinien zostać zobowiązany do zaprzestania swojego działania i usunięcia z sieci szkodliwych materiałów;
• ważnym elementem rozmowy jest też określenie sposobów zadośćuczynienia wobec ofiary cyberprzemocy;
• jeśli w zdarzeniu brała udział większa grupa uczniów, należy rozmawiać z każdym z nich z osobna, zaczynając od lidera grupy;
• nie należy konfrontować sprawcy i ofiary cyberprzemocy.
• rodzice sprawcy powinni zostać poinformowani o przebiegu zdarzenia i zapoznani
z materiałem dowodowym, a także z decyzją w sprawie dalszego postępowania
i podjętych przez szkołę środkach dyscyplinarnych wobec ich dziecka.
• praca ze sprawcą powinna zmierzać w kierunku pomocy uczniowi w zrozumieniu konsekwencji swojego zachowania, zmiany postawy i postępowania ucznia, w tym sposobu korzystania z nowych technologii;
• jeśli szkoła posiada odpowiednie warunki, pomoc psychologiczna może być udzielona sprawcy na terenie szkoły;
• w uzasadnionym przypadku można w toku interwencji zaproponować uczniowi
(za zgodą rodziców) skierowanie do specjalistycznej placówki i udział w programie terapeutycznym.
Cyberprzemoc podlega sankcjom określonym w wewnętrznych przepisach szkoły, tak jak
m.in. w przypadku stosowania przemocy.
1. Wsparcie psychiczne. Podobnie jak w przypadku innych form przemocy, ofiara cyberprzemocy potrzebuje pomocy i emocjonalnego wsparcia ze strony dorosłych. Musi także wiedzieć, że szkoła podejmie odpowiednie kroki w celu rozwiązania problemu.
Podczas rozmowy z uczniem ofiarą cyberprzemocy należy:
- zapewnić go, że dobrze zrobił, mówiąc ci o tym, co się stało,
- powiedzieć, że widzimy i rozumiemy, że jest mu trudno ujawnić to, co go spotkało,
- powiedzieć mu, że nikt nie ma prawa tak się zachowywać wobec niego,
- zapewnić go, że szkoła nie toleruje żadnej formy przemocy i że postarasz się mu pomóc,
uruchamiając odpowiednie procedury interwencyjne,
- należy być uważnym na pozawerbalne przejawy uczuć dziecka – zażenowanie,
skrępowanie, wstyd, lęk, przerażenie, smutek, poczucie winy.
Uczeń będący ofiarą cyberprzemocy powinien otrzymać poradę jak ma się zachować, aby
zapewnić sobie poczucie bezpieczeństwa i nie doprowadzić do eskalacji prześladowania,
Należy poradzić uczniowi, aby:
•nie utrzymywał kontaktu ze sprawcą, nie odpowiadał na maile, telefony itp.;
•nie kasował dowodów: e-maili, SMS-ów, MMS-ów, zdjęć, filmów i przedstawił je osobie
dorosłej;
•zastanowił się nad zmianą swoich danych kontaktowych w komunikatorach, zmianą adresu
e-mail, numeru telefonu komórkowego itp.;
•jeśli korzysta z komunikatora, to ustawił go tak, żeby nikt spoza listy kontaktów nie mógł
się z nim połączyć.
• Po zakończeniu interwencji warto monitorować sytuację ucznia, sprawdzając, czy nie są wobec niego podejmowane dalsze działania przemocowe bądź odwetowe ze strony sprawcy.
• Rodzice dziecka będącego ofiarą cyberprzemocy powinni być poinformowani o problemie i otrzymać wsparcie i pomoc ze strony szkoły. W rozmowie z nimi pedagog lub wychowawca przedstawiają kroki, jakie zostały podjęte w celu wyjaśnienia zajścia oraz zapewnienia bezpieczeństwa poszkodowanemu uczniowi, a także, jeśli to wskazane, zaproponować rodzicom i dziecku pomoc specjalisty (psychologa, pedagoga).
Opieką należy otoczyć także świadków zdarzenia uczestniczących w ustalaniu przebiegu zajścia.
1. Ważne jest, by w wyniku interwencji nie narazić ich na zemstę i groźby ze strony sprawcy. Osoba, której uczeń zaufał, informując o jakimkolwiek akcie przemocy, a więc także cyberprzemocy, ma obowiązek postępować tak, by swoim zachowaniem i działaniem nie narazić świadka zgłaszającego problem.
2. Postępowanie interwencyjne wymaga od wyjaśniającego sprawę dyskrecji i poufnego postępowania. Występowaniu w roli świadka często towarzyszą dramatyczne przeżycia – uczniowie boją się, że sami również mogą się stać obiektem prześladowań, obawiają się etykiety „donosiciela”.
1. Pedagog szkolny jest zobowiązany do sporządzenia notatki służbowej z rozmów ze sprawcą, poszkodowanym, ich rodzicami oraz świadkami zdarzenia. Dokument powinien zawierać datę i miejsce rozmowy, personalia osób biorących w niej udział i opis ustalonego przebiegu wydarzeń.
2. Jeśli rozmowa przebiegała w obecności świadka (np. wychowawcy), powinien on podpisać notatkę po jej sporządzeniu.
3. Jeśli zostały zabezpieczone dowody cyberprzemocy, należy je również włączyć do dokumentacji pedagogicznej (wydruki, opis itp.).
Większość przypadków cyberprzemocy nie wymaga powiadamiania sądu rodzinnego czy policji i powinna być rozwiązywana przy użyciu dostępnych szkole środków wychowawczych. Istnieją jednak sytuacje, gdy konieczne staje się zgłoszenie sprawy do sądu rodzinnego, a mianowicie:
1) jeśli rodzice sprawcy cyberprzemocy odmawiają współpracy lub nie stawiają się do szkoły, a uczeń nie zaniechał dotychczasowego postępowania, dyrektor szkoły powinien pisemnie powiadomić o zaistniałej sytuacji sąd rodzinny, szczególnie jeśli do szkoły napływają informacje o innych przejawach demoralizacji dziecka;
2) gdy szkoła wykorzysta wszystkie dostępne jej środki wychowawcze (rozmowa
z rodzicami, konsekwencje regulaminowe wobec ucznia, spotkania z pedagogiem itp.),
a ich zastosowanie nie przynosi pożądanych rezultatów, dyrektor powinien zwrócić się do sądu rodzinnego z wnioskiem o podjęcie odpowiednich środków wynikających z ustawy
o postępowaniu z nieletnimi.
C. Procedura reagowania na zgłoszenia dotyczące szkodliwych treści w szkole (pornograficzne promujące nienawiść, rasizm, ksenofobię, przemoc; promujące zachowania antyspołeczne lub autodestrukcyjne; psychomanipulacja).
Informacja o kontakcie uczniów ze szkodliwymi treściami może dotrzeć do nauczyciela/pedagoga z różnych źródeł: od samych uczniów, ich rodziców lub innych nauczycieli.
• Poinformowanie o fakcie rozpowszechniania szkodliwych treści wychowawcy klasy, pedagoga/psychologa szkolnego i dyrektora.
• Zabezpieczenie dowodów. Zebranie informacji na temat szkodliwych treści, miejsca ich wystąpienia oraz ewentualnych sprawców. Wydrukowanie i zapisanie w formie zrzutów ekranu wszystkich dowodów rozpowszechniania niewskazanych obrazów w sieci; zachowanie SMS-ów. Jeśli treści są nielegalne, nieodpowiednio zabezpieczone lub niezgodne z regulaminem danej strony – kontakt z administratorem strony.
• Ustalenie okoliczności zdarzenia: identyfikacja sprawcy zdarzenia (osoby, która rozpowszechniała szkodliwe treści), ustalenie, kim są świadkowie zdarzenia.
• Współpraca z pracownikiem/nauczycielem zarządzającym dostępem do sieci w szkole. Pomoc w zabezpieczeniu dowodów, konfiguracji zabezpieczeń sieci szkolnej blokujących dostęp do szkodliwych materiałów.
Ustalenie okoliczności zdarzenia; rozmowa/spotkanie uczniów z nauczycielem/pedagogiem na temat przesyłanych treści (jakie emocje budzi prezentowany materiał, do jakich działań ich zachęca i jak wpływa na wyobrażenia na temat otaczającego świata); omówienie konsekwencji zdarzenia dla osób mających kontakt ze szkodliwymi treściami – w tym też konsekwencji wynikających ze złamania regulaminu szkoły.
5. Rozmowa z uczestnikami zdarzenia (z każdym osobno). Jeżeli szkodliwe treści rozpowszechnia grupa uczniów, działania interwencyjne warto zacząć od lidera grupy.
6. Powiadomienie rodziców uczniów o wydarzeniu i zapoznanie, w miarę możliwości,
z materiałem dowodowym. Poinformowanie rodziców o działaniach podjętych przez szkołę wobec ucznia i podjęcie współpracy z rodzicami w celu rozwiązania problemu.
7. Zapewnienie pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczestnikom zdarzenia.
8. Podjęcie interwencji prawnej. Interwencja prawna przeprowadzona przez szkołę możliwa jest w przypadku naruszenia zakazu rozpowszechniania:
• pornografii z udziałem małoletniego – art. 202 § 3 kk
• treści propagujących publicznie faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa lub nawołujących do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych – art. 256 i art. 257 kk. Inne formy interwencji:
• kontakt z administratorem/moderatorem w sytuacji, gdy treści są nielegalne, nieodpowiednio zabezpieczone lub niezgodne z regulaminem danej strony.
D. Procedura reagowania na zgłoszenia dotyczące niebezpiecznych kontaktów/ groomingu w szkole ( uwodzenia poprzez sieć).
Według polskiego prawa kontakty seksualne z osobą poniżej 15 roku życia są przestępstwem. Dodatkowo, od 2010 roku Kodeks Karny uwzględnia pojęcie „uwodzenia dzieci
w Internecie”.
By doszło do przestępstwa, nie jest więc konieczny bezpośredni kontakt ofiary i sprawcy. Ścigane jest już nawiązywanie kontaktu z osobą małoletnią w celu wykorzystania jej seksualnie lub produkcji pornografii.
Specyficzną formą relacji w Internecie jest grooming – proces uwodzenia dziecka
w Internecie przez osobę dorosłą w celu spotkania, wykorzystania seksualnego lub np. zaangażowania w produkcję pornografii.
Informacja o niebezpiecznych kontaktach podejmowanych przez ucznia/uczennicę może dotrzeć do nauczyciela/pedagoga z różnych źródeł. Zdarzenie może być zgłoszone przez osobę nawiązującą niebezpieczny kontakt, jej rodziców, świadków lub innych nauczycieli.
Zebranie informacji na temat sytuacji uwodzenia, jego formy, miejsca wystąpienia, czasu trwania, sprawcy i ofiary.
• Poinformowanie o fakcie przemocy wychowawcę klasy, pedagoga/ psychologa szkolnego i dyrektora.
• Zabezpieczenie dostępnych dowodów i zebranie informacji na temat zagrożenia bezpieczeństwa dziecka, jego formy, częstotliwości i miejsca wystąpienia (niezależnie od okoliczności zdarzenia i znalezionych dowodów, osoby te powinny być poinformowane o tym, co miało miejsce).
• Ustalenie okoliczności zdarzenia: identyfikacja sprawcy i ofiary zdarzenia.
4. Powiadomienie rodziców ucznia/uczennicy o zdarzeniu i zapoznanie, w miarę możliwości, z materiałem dowodowym; podjęcie współpracy z rodzicami w celu udzielenia wsparcia dziecku.
5. Zapewnienie na terenie szkoły wsparcia psychologicznego krzywdzonemu dziecku bądź polecenie specjalistycznej placówki.
6. Wsparcie informacyjne dla rodziców. Udzielenie porady dotyczącej możliwości dalszych działań w stosunku do sytuacji uwodzenia dziecka w sieci, informacji dotyczącej zabezpieczania dowodów, wskazówek dotyczących bezpośredniej pomocy specjalistycznej.
7. Podjęcie interwencji prawnej. Interwencja prawna przeprowadzona przez szkołę
możliwa jest w przypadku naruszenia prawa:
• naruszenie wizerunku (publikowanie wizerunku nagiej osoby małoletniej – rozpowszechnienie pornografii z udziałem małoletniego) – art. 202 § 3 kk, w przypadku groomingu interwencja jest możliwa na podstawie art. 200a kk.
W sytuacji podejrzenia groomingu zaleca się konsultację z organami ścigania
i ewentualne zawiadomienie dotyczące podejrzenia popełnienia przestępstwa.
8. Dokumentacja zgłoszenia (opis sytuacji – okoliczności, dowody, osoby biorące udział
w zdarzeniu, podjęte działania; ustalenia z poszczególnymi uczniami).
9. Monitorowanie sytuacji (kontakt z poszkodowanym dzieckiem i jego rodzicami, upewnienie się, czy nie jest potrzebne udzielenie dalszego wsparcia).
15. Procedura współpracy z Policją
Współpraca w zakresie pracy profilaktyczno – wychowawczej
- spotkania wychowawców, nauczycieli, dyrektorów szkół i rodziców z zaproszonymi specjalistami ds. nieletnich i patologii, podejmujące tematykę zagrożeń przestępczością, demoralizacją dzieci i młodzieży oraz uzależnieniami;
- spotkania tematyczne uczniów z udziałem policjantów m.in. na temat odpowiedzialności nieletnich za popełniane czyny karalne, prawnych aspektów narkomanii, wychowania w trzeźwości, unikania zagrożeń czy zachowań ryzykownych itp.
- wspólny – szkoły i policji- udział w lokalnych programach profilaktycznych związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom oraz zapobieganiem demoralizacji i przestępczości nieletnich;
Współpraca w zakresie pomocy doraźnej
- w przypadku uzyskania informacji, że uczeń, który nie ukończył 18 lat, używa alkoholu lub innych środków w celu wprowadzania się w stan odurzenia, uprawia nierząd, bądź przejawia inne zachowania świadczące o demoralizacji,
- w przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że na terenie szkoły znajduje się uczeń będący pod wpływem alkoholu lub narkotyków,
- w przypadku, gdy nauczyciel znajduje na terenie szkoły substancje przypominającą wyglądem narkotyk;
- w przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że uczeń posiada przy sobie substancje przypominające narkotyk;
Współpraca w sytuacjach wymagających nagłych interwencji
* na terenie poradni rodzic może otrzymać pomoc psychologiczno - pedagogiczną w zakresie:
- diagnozowania i korekty przyczyn trudności w nauce,
- wspólnie: nauczyciel przedmiotu, pedagog i rodzic, podejmują decyzję czy celem badania ma być indywidualny program czy tok nauczania z danego przedmiotu;